บทสรุปผู้บริหาร
งานวิจัยเรื่อง ปัญหาสถานะและลำดับชั้นทางกฎหมายของกฎหมายลำดับรองที่มีฐานะเป็น “กฎ” ภายใค้บทบัญญัติรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 : กรณีศึกษาพระราชกฤษฎีกา
รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 ได้วางหลักคิดเกี่ยวกับการอยู่ร่วมกันในสังคมมนุษย์เกิดขึ้นเมื่อมีมนุษย์ตั้งแต่ 2 คนขึ้นไป ซึ่งการอยู่ร่วมกันในสังคมนั้นต้องมี “กติกา” ในการอยู่ร่วมกัน แต่กติกา ที่สำคัญและมีความแน่นอนเหล่านั้นก็คือ “กฎหมาย” โดยกฎหมายที่ใช้บังคับคนในสังคมนั้นจะประกอบด้วยกฎหมายลายลักษณ์อักษรและกฎหมายไม่เป็นลายลักษณ์อักษร ดังนั้นผู้ที่มีอำนาจในการกำหนดกติกาที่เป็นกฎหมายใช้บังคับคนในสังคมจะต้องมีที่มาและการวางกฎกติกาที่ได้รับความยินยอมและรับฟังความคิดเห็นจากประชาชนส่วนใหญ่ของประเทศ และพบว่า การได้ให้คำนิยามความหมายของกฎหมายลำดับรองที่มีฐานะเป็น “กฎ” ตามกฎหมายระดับกฎหมายบัญญัติพบว่า มีกฎหมายอยู่ 2 ฉบับ คือ พระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 มาตรา 5 พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542 มาตรา 3 วรรค 8 ให้นิยามถึง กระบวนการและแบบกฎหมายลำดับรองที่มีฐานะเป็น “กฎ” หมายถึง พระราชกฤษฎีกา กฎกระทรวง ประกาศกระทรวง ข้อบัญญัติท้องถิ่น ระเบียบข้อบังคับอื่นใดที่เป็นการทั่วไปไม่เฉพาะเจาะจง ซึ่งพระราชกฤษฎีกา คือ กฎหมายลำดับรองที่มีฐานะเป็น “กฎ” ตามพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการปกครอง พ.ศ. 2539 มาตรา 5 วรรค 5 และพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542 มาตรา 3 วรรค 8 ได้นิยามความหมายของกฎไว้เช่นเดียวกันว่า “กฎ” หมายถึง พระราชกฤษฎีกา กฎกระทรวง ประกาศกระทรวง ข้อบัญญัติทั้งถิ่น ระเบียบ ข้อบังคับ หรือบทบัญญัติอื่นที่มีผลบังคับเป็นการทั่วไป โดยไม่มุ่งหมายให้ใช้บังคับแก่กรณีใด หรือบุคคลใดเป็นการเฉพาะ” จะเห็นได้ว่ากฎหมายทั้ง 2 ฉบับให้นิยามความหมายของ กระบวนการและแบบกฎหมายลำดับรองที่มีฐานะเป็น “กฎ” โดยยกตัวอย่างชนิดของ กระบวนการและแบบกฎหมายลำดับรองที่มีฐานะเป็น “กฎ” ขึ้นกล่าวนำว่า “...พระราชกฤษฎีกา กฎกระทรวง ประกาศกระทรวง ข้อบัญญัติทั้งถิ่น.ระเบียบข้อบังคับหรือบทบัญญัติอื่นที่มีผลเป็นการทั่วไป” นั้นแสดงให้เห็นว่า กระบวนการและแบบกฎหมายลำดับรองที่มีฐานะเป็น “กฎ” เป็นกระบวนการและแบบกฎหมายลำดับรองที่มีฐานะเป็น “กฎ” หรือบรรทัดฐานทางกฎหมายที่เป็นการแสดงเจตนาในทางมหาชนฝ่ายเดียว กำหนดสิทธิหน้าที่ให้แก่ผู้อยู่ภายใต้บังคับของกระบวนการและแบบกฎหมายลำดับรองที่มีฐานะเป็น “กฎ” ในส่วนท้ายที่กล่าวว่า “โดยไม่มุ่งหมายให้ใช้บังคับแก่กรณีใด หรือบุคคลใดเป็นการเฉพาะ” แสดงให้เห็นถึงลักษณะที่เป็นการใช้บังคับทั่วไปของ “กฎ” ฉะนั้นกระบวนการและแบบกฎหมายลำดับรองที่มีฐานะเป็น “กฎ” จึงมีลักษณะเป็นการกำหนดกฎเกณฑ์ในลักษณะเป็น “นามธรรม” เพื่อให้ใช้บังคับครอบคลุมข้อเท็จจริงจำนวนมาก
แต่อย่างไรก็ตามปัญหาพระราชกฤษฎีกาที่ออกโดยอาศัยอำนาจรัฐธรรมนูญที่ยังคงมีความสับสนอยู่ว่ามีสถานะทางกฎหมายอยู่ในลำดับชั้นทางกฎหมายในระดับใดระหว่าง “กฎหมายบัญญัติ” กับ “กฎหมายลำดับรอง” หรือ “กฎ” ซึ่งเมื่อพิจารณาศึกษาตามพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542 ให้ความหมายของ “กฎ” ว่า รวมทั้งคำพิพากษาศาลปกครองได้ให้พิพากษาว่า พระราชกฤษฎีกาอภัยโทษมีฐานะเป็น “กฎ” แต่ศาลรัฐธรรมนูญซึ่งเป็นรัฐธรรมนูญกำหนดให้คำวินิจฉัยผูกพันทุกองค์กร ได้วินิจฉัยพระราชกฤษฎีกาที่ออกโดยอาศัยอำนาจรัฐธรรมนูญ คือ พระราชกฤษฎีกายุบสภาผู้แทนราษฎรให้มีการเลือกตั้งใหม่มีสถานะทางกฎหมายเป็น “กฎหมาย” อยู่ในลำดับชั้นกฎหมายบัญญัติ นับเป็นเรื่องที่จะศึกษาปัญหาสถานะทางกฎหมายและลำดับชั้นทางกฎหมายอยู่ 3 ประการ คือ
ปัญหาประการที่ 1 พระราชกฤษฎีกายุบสภาผู้แทนราษฎรที่ออกโดยอาศัยอำนาจรัฐธรรมนูญในลักษณะใดบ้างมีสถานะทางกฎหมายและมีลำดับชั้นของกฎหมายใดระหว่างกฎหมายลำดับรองที่มีฐานะเป็น “กฎ” กับ “กฎหมาย”
ปัญหาประการที่ 2 พระราชกฤษฎีกาอภัยโทษ ศาลปกครองได้พิพากษาศาลว่า มีสถานะกฎหมายลำดับรองที่มีฐานะเป็น “กฎ” แต่ไม่อยู่ในเขตอำนาจศาลปกครอง
ปัญหาประการที่ 3 พระราชกฤษฎีกาพระราชกฤษฎีกาที่มีลักษณะเป็นการใช้พระราชอำนาจตามอัธยาศัยของพระมหากษัตริย์นี้จะไม่อยู่ในฐานะฝ่ายปกครองศาลจะมีอำนาจเข้าตรวจสอบความชอบด้วยรัฐธรรมนูญและกฎหมายได้หรือไม่
ดังนั้นงานวิจัยนี้ผู้วิจัยมีความมุ่งมั่นเพื่อจะศึกษาถึงการนำรูปแบบการกระทำของฝ่ายบริหารขนิดที่เรียกชื่อว่า “พระราชกฤษฎีกา” มาใช้ในระบบกฎหมายไทย มีประเภทใดบ้าง มีสถานะและลำดับชั้นทางกฎหมายอย่างไร สมควรที่จะใช้รูปแบบนี้หรือไม่ หรือมีทางเลือกอื่นและเกี่ยวข้องกับประเด็นการคุ้มครองสิทธิการควบคุมตรวจสอบได้หรือไม่เพียงใด
จากศึกษาพบว่าการที่ประเทศไทยได้นำรูปแบบการกระทำของฝ่ายบริหารชนิดที่เรียกว่า “พระราชกฤษฎีกา” มาใช้พบว่า มีปัญหาว่าพระราชกฤษฎีกาแต่ละฉบับปัญหาในเรื่องมีสถานะและลำดับชั้นทางกฎหมายในระดับใด ระหว่าง “กฎหมายในระกับกฎหมายบัญญัติ” หรือ กฎหมายลำดับรองที่มีฐานะเป็น “กฎ” หรือเป็น “การกระทำของประมุขของรัฐ” ที่เป็นการกระทำตามทฤษฎีว่าด้วย “การกระทำของรัฐบาล” และศาลสามารถเข้ามาตรวจสอบความชอบด้วยรัฐธรรมนูญและความชอบด้วยกฎหมายหรือได้หรือไม่ เมื่อพิจารณาศึกษาด้วยการวิเคราะห์พบว่ามีแนวทางแก้ไขปัญหาของพระราชกฤษฎีกา ภายใต้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 25560 พบว่า สามารถแยกมีสถานะทางกฎหมายพระราชกฤษฎีกามี อยู่ 4 ประเภท ดังนี้
ประเภทที่ 1 พระราชกฤษฎีกาที่พระมหากษัตริย์ทรงตราขึ้นโดยการให้พระราชอำนาจในฐานะประมุขของรัฐเป็นไปตามพระราชอัธยาศัยซึ่งบัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญโดยตรง คือ พระราชราชกฤษฎีกาการจัดระเบียบราชการและการบริหารงานบุคคลของราชการในพระองค์ พ.ศ. 2560 อาศัยอำนาจมาตรา 15 รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 มีสถานะทางกฎหมายเป็นกฎหมายลำดับรองที่มีฐานะเป็น “กฎ” ตามแบบพิธี แต่ไม่เป็นกฎหมายลำดับรองที่มีฐานะเป็น “กฎ” เชิงเนื้อหาที่อยู่ภายใต้การบังคับมาตรา 11 (2) แห่งพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542 และเป็นการกระทำเป็นการกระทำในฐานะประมุขของรัฐ หลักทฤษฎีว่าด้วย “การกระทำทางรัฐบาล” ปัญหาต่อมา พระราชกฤษฎีกาฉบับดังกล่าวสามารถตรวจสอบความชอบด้วยรัฐธรรมนูญและชอบด้วยกฎหมายได้หรือไม่ จากการสุมภาษณ์เชิงเจาะลึก ตุลการศาลรัฐธรรมนูญ ตุลาการศาลปกครอง พบว่าภายใต้บทบัญญัติมาตรา 15 ให้ตราพระราชกฤษฎีกาตามอัธยาศัย เป็นพระราชอำนาจให้พระมหากษัตริย์ใช้ตราพระราชกฤษฎีกาตามลำพังพระองค์เอง ถือเป็นการกระทำในฐานะประมุขของรัฐ ตามหลักทฤษฎีว่าด้วย “การกระทำทางรัฐบาล” จะไม่อยู่ภายใต้การตรวจสอบของศาลแต่อย่างไร
ประเภทที่ 2 พระราชกฤษฎีกาที่พระมหากษัตริย์ทรงตราขึ้นโดยการให้พระราชอำนาจในฐานะประมุขของรัฐไม่เป็นไปตามพระราชอัธยาศัยซึ่งบัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญโดยตรง จะพบว่ามีอยู่ 3 ลักษณะ ดังนี้
ลักษณะที่ 1 พระราชกฤษฎีกาที่มีลักษณะเป็นการกระทำทางการเมือง เช่น พระราชกฤษฎีกาปิดเปิดสมัยประชุมรัฐสภา พระราชกฤษฎีกาที่ออกโดยอาศัยอำนาจรัฐธรรมนูญโดยเฉพาะไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับกฎหมายตามแบบเนื้อความ แต่มีลักษณะเป็น “กฎหมายตามแบบพิธี” เช่น พระราชกฤษฎีกาเปิดปิดสมัยประชุมสภาผู้แทนราษฎร เป็นต้น พระราชกฤษฎีกาเหล่านี้เป็นการกระทำทางการเมือง หรือเรียกว่า “การกระทำทางรัฐบาล” โดยหลักการแล้วจะไม่อยู่ภายใต้การควบคุมตรวจความชอบด้วยรัฐธรรมนูญและชอบด้วยกฎหมายขององค์กรตุลาการ
ลักษณะที่ 2 พระราชกฤษฎีกาที่มีลักษณะเกี่ยวพันกับการกระทำทางการเมืองกับการกระทำทางปกครอง เช่น พระราชกฤษฎีกายุบสภาผู้แทนราษฎรในส่วนการจัดการเลือกตั้ง ไม่ถือว่า เป็น “กฎหมายในระดับกฎหมายบัญญัติ” กับ กฎหมายลำดับรองที่มีฐานะเป็น “กฎ” กล่าวคือ ไม่ถือว่าเป็น กฎหมายในระดับกฎหมายบัญญัติเพราะมีชื่อในรูปแบบของพระราชกฤษฎีกา ตาม “แบบพิธี” ไม่ถือว่าเป็นกฎหมายลำดับรองที่มีฐานะเป็น “กฎ” ตาม “แบบเนื้อหา” เพราะว่าไม่เข้าข่ายข้อพิจารณาของคำว่า “กฎ” ที่เป็น “นามธรรม” และ “เป็นการทั่วไป” ตามมาตรา 9 (1) และตามมาตรา 11 (2) แห่งพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542
ลักษณะที่ 3 พระราชกฤษฎีกาที่มีลักษณะเป็นการใช้พระราชอำนาจของพระมหากษัตริย์ นี้จะไม่อยู่ในฐานะฝ่ายปกครอง แต่มีสถานะทางกฎหมายเป็น “กฎ” กล่าวคือ พระราชกฤษฎีกาที่พระมหากษัตริย์ทรงตราขึ้นโดยการใช้พระราชอำนาจของพระมหากษัตริย์ในสถานะทางประมุขของรัฐ ซึ่งบัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญโดยตรง และการใช้พระราชอำนาจของพระมหากษัตริย์นี้จะไม่อยู่ในสถานะทางฝ่ายปกครองและมิใช่เจ้าหน้าที่ของรัฐตาม มาตรา 3 แห่งพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542 เช่น พระราชกฤษฎีกาอภัยโทษ ซึ่งศาลปกครองสูงสุดที่ ได้วินิจฉัยว่าไม่อยู่ในเขตอำนาจปกครอง
ประเภทที่ 3 พระราชกฤษฎีกาที่พระมหากษัตริย์ทรงตราขึ้นโดยอาศัยอำนาจรัฐธรรมนูญโดยตรงประกอบกับกฎหมายในระดับกฎหมายบัญญัติที่ให้อำนาจไว้เป็นการเฉพาะ มีออยู่ 2 ลักษณะ คือ
ลักษณะที่ 1 พระราชกฤษฎีกาที่พระมหากษัตริย์ทรงตราขึ้นโดยอาศัยอำนาจรัฐธรรมนูญประกอบกับพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญ กล่าวคือ พระราชกฤษฎีกาที่เป็นการใช้อำนาจของรัฐบาล ร่วมกับคณะกรรมการการเลือกตั้ง เสนอให้พระมหาพระมหากษัตริย์ทรงตราขึ้นเพื่อให้มีการจัดกการเลือกตั้ง สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร หรือการเลือกสมาชิกวุฒิสภา ไม่ถือว่า เป็น “กฎหมายระดับกฎหมายบัญญัติ” กับ กฎหมายลำดับรองที่มีฐานะเป็น “กฎ” กล่าวคือ ไม่ถือว่าเป็น กฎหมายในระดับกฎหมายบัญญัติเพราะมีชื่อในรูปแบบของพระราชกฤษฎีกา “ตามแบบพิธี” ไม่ถือว่าเป็นกฎหมายลำดับรองที่มีฐานะเป็น “กฎ” “ตามแบบเนื้อหา” เพราะว่าไม่เข้าข่ายข้อพิจารณาของคำว่า “กฎ” ที่เป็น “นามธรรม” และ “เป็นการทั่วไป” แต่อยู่ภายใต้การตรวจสอบของศาลปกครองตามมาตรา 231 (2) รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 เป็นการกระทำอื่นใดการกระทำอื่นใดของหน่วยงานของรัฐหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐมีปัญหาเกี่ยวกับความชอบด้วยรัฐธรรมนูญหรือกฎหมายให้เสนอเรื่องพร้อมด้วยความเห็นต่อศาลปกครองให้ศาลปกครองพิจารณาวินิจฉัยโดยไม่ชักช้าตามพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง
ลักษณะที่ 2 พระราชกฤษฎีกาที่พระมหากษัตริย์ทรงตราขึ้นโดยอาศัยอำนาจรัฐธรรมนูญประกอบกับพระราชบัญญัติหรือกฎหมายเทียบเท่าพระราชบัญญัติ กล่าวคือ พระราชกฤษฎีกาที่เป็นการใช้อำนาจของรัฐบาลในสถานะทางที่เป็นฝ่ายปกครอง มีสถานะทางกฎหมายเป็น “กฎ” เช่น พระราชกฤษฎีกาเกี่ยวกับการแปรรูปรัฐวิสาหกิจ พระราชกฤษฎีกาการเวนคือที่ดิน หรือพระราชกฤษฎีกากำหนดเขตอุทยาน พระราชกฤษฎีกายุบรวมหรือโอนส่วนราชการ มีสถานะทางกฎหมายเป็นกฎหมายลำดับรองที่มีฐานะเป็น “กฎ” ตามเจตนารมณ์ของคำนิยามความหมายของพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 มาตรา 5 พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542 มาตรา 3 วรรค 8 เป็นต้น อยู่ภายใต้การตรวจสอบความชอบด้วยกฎหมายของพระราชกฤษฎีกาอยู่ในเขตอำนาจศาลปกครอง ภายใต้บทบัญญัติมาตรา 11 (2) พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542
ประเภทที่ 4 พระราชกฤษฎีกาที่พระมหากษัตริย์ทรงตราขึ้นเพื่อบังคับใช้ในราชการฝ่ายบริหารสำหรับเรื่องสำคัญบางเรื่อง ตามมาตรา 175 รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 ตราพระราชกฤษฎีกาโดยไม่ขัดต่อกฎหมายในระดับกฎหมายบัญญัติ เช่นพระราชกฤษฎีกาที่ออกมาเพื่อใช้กับฝ่ายบริหารเพียงอย่างเดียวไม่บังคับใช้กับประชาชนทั่วไป ซึ่งเป็นกรณีที่รัฐบาลเห็นสมควรตราข้อบังคับใช้ในการบริหารงานทั่วไป ในกิจการของฝ่ายบริหาร เช่น พระราชกฤษฎีกาว่าด้วย เบี้ยประชุมกรรมการ พระราชกฤษฎีกาว่าด้วยการเบิกค่าเช่าบ้านของข้าราชการ พระราชกฤษฎีกาว่ด้วยการร้องทุกข์ในพระราชสำนัก เป็นต้น ถ้ากรณีดังกล่าวมีปัญหาความชอบด้วยรัฐธรรมนูญและชอบด้วยกฎหมายกฎหมายจากถูกตรวจสอบโดยศาลปกครอง ภายใต้บทบัญญัติมาตรา 11 (2) พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542
บทสรุปผู้บริหาร 在 บทสรุปผู้บริหาร - YouTube 的推薦與評價
ชุดวิชา 32302 การจัดการการตลาด เรื่อง บทสรุปผู้บริหาร วิทยากรโดย ผศ.ดร. ... <看更多>